وقتی که به مسایل مربوط به علم و عالم از نگاه پیامبر اعظم(ص) می نگریم، انسان حیرت زده می شود که چقدر آن بزرگوار به علم و عالم اهمیت می داد. و چقدر به کلیات و جزئیات این مساله توجه نموده است: به علم، علوم سودمند، زیان آور، انتشار علم، عالم، عالم با عمل، بی عمل، زندگی و مرگ عالم، حق عالم، هم نشینی با علما، پرسش از عالم، دوستدار علم، علم آموز، نهی از جهل گویی، علم گم شده مومن و...
از اولین روزهای دعوت پیامبر اعظم(ص) محور اصلی تبلیغ آن حضرت، زدودن زنگار از عقل های انسان هایی بود که به علت اعتقادات خرافی راه هر گونه علم آموزی، تحقیق، تفکر و مناسبات عقلانی را برخود بسته بودند. پیامبر اعظم(ص) بعد از دعوت به یکتا پرستی، سعی فراوان نمود تا باب علم، تحقیق و رجوع به عقل و ادراک را در میان مسلمانان رواج دهد.
از نظر پیامبر اعظم(ص) علم بدون تربیت مقامی ندارد. زیرا در بیشتر احادیث به نوع استفاده از علم تکیه زیاد می فرمایند. بیشتر دانشمندان نیز معتقدند که اگر علم بدون تهذیب باشد، قساوت می آورد. «چنان چه شهید(ره) در منیه می فرماید: علم بدون تربیت برای انسان قساوت می آورد.»
عنوان نگاه به «علم و عالم» مطلبی است که امروزه از منظرهای مختلف به آن نگریسته می شود. زیرا یکی از نیازهای اصلی برای پیشرف به سوی جامعه متعالی است.
عمل به یکی از آن ها برای مسلمین کافی است تا به علم اهمیت زیاد دهند، و به دنبال کسب علم بروند. و خودشان را به بالاترین سطح علمی جهان برسانند.
